İLKOKULLARDA YARIŞMA BRANŞLARI VE BAZI BRANŞLARDA TEKNİĞİN ÖĞRENİLMESİNDE KULLANILACAK ALIŞTIRMALAR

METİN PORSUK

İlkokullarda pist yarışmaları uluslararası kurallar ve yarışma yönetmeliğine uygun olarak yürütülür. Puanlı yarışmalarda değerlendirme I.A.A.F sayı cetveline göre yapılır.

YARIŞMA BRANŞLARI

1. 75m. Sürat Koşusu.

2. 60m. Engelli:her kulvarda 6 engel kullanılır.Engel yükseklikleri kızlar ve erkekler için 76cm’dir. Engeller arası 6.5m., çıkış ile engel arası 13.5.m ve son engel ile varış arası 14m.’dir.

3.Uzun Atlama: Havuza 1.5m. uzunluğunda, 60cnm. Genişliğinde ve 120cm. uzunluğunda en çok 2 cm. kalınlığında beyaz toz kireç dökülerek bir koşma alanı oluşturulur. Bu alanın önünden ve gerisinden yapılan atlayışlar geçerli sayılmaz.

4. Yüksek Atlama: Minder yüksekliğin 74cm. olduğundan, atlama yüksekliği 80cm den başlar.

5. Fırlatma Topu Atma: Cirit atma kuralları ve açısı dahilinde ve cirit atışı şeklinde yapılır. Fırlatma topunun ağırlığı 80gr., çevresi ise 18.5 cm.’ dir.

6. Gülle Atma: Güllenin ağırlığı kız ve erkekler için 2kg’dır ve gülle atma çemberinden atış yapılır.

7. Disk Atma : Disk, kız ve erkekler için 1kg.’dır. Atma çemberinden , atma açısı dahilinde , kurallara uygun olarak atılır.

8. 4x75m. Bayrak: Yarışta bayrak değiştirme çıkış çizgilerini 10m. ilerisi ve 10m. gerisini kaplayan alanda yapılır.

9. 800m. Kızlar ve 1000m. Erkekler yarışı (keten, 1992).

Biz burada bu branşlardan 75m. Sürat, uzun atlama, yüksek atlama, fırlatma topu atma, gülle atma, disk atma ve 4x75m. Bayarak yarışının alıştırma örneklerini sunacağız.

75M. SÜRAT KOŞUSU

Çıkış Tekniği Öğretim Basamakları

a.Yüksek Çıkış

Ayaklar 1-1.5 ayak arlıkla yere basar Gövde yere paralel öne eğik, kollar koşuya hazır pozisyondadır.

1. Ön Alıştırmalar

- Çeşitli duruşlarda uyarılarla çıkış (yatarak, oturarak, çömelik vb.gibi ).

- Çeşitli hareketlerden sonra çıkış ( örneğin; 5 defa şınav çekip çıkma gibi).

2.Temel Alıştırmalar

- Yüksek çıkış durumundan serbest çıkış

- Verilen işaretle yüksek çıkış

- Komutla çıkış

3.Pekiştirme Alıştırmaları

- Ayaktan öne düşerken (15- 20m.)

-Virajda yapılan yüksek çıkış (30- 40m.)

- Yüksek çıkışla yarış (20 -30m.)

b.Alçak Çıkış

1.Ön Alıştırmalar

-Çeşitli duruşlardan uyarılarla çıkış.

-Yavaş tempo koşuda yarım –tam dönerek koşular.

-Bir sıralı kolda yavaş tempo koşarken verilen uyarıyla koşarak öne geçme.

-Zincirleme koşu.

-Ara çıkışlar yapma (Bükülü, üç nokta, dört nokta, bayrak çıkışı)

2.Temel alıştırmalar

-Takozsuz “dikkat” pozisyonundan çıkış.

-Çıkış bloklarına yerleşme (“yerlerinize”. ”dikkat”)

-Serbest alçak çıkış

-Komutla alçak çıkış

- Eşli veya grupla yarışama şeklinde çıkış.

3.Pekiştirme Alıştırmaları

-Çıkış tekniğinin yerleştirilmesi (ilk adımlar kısa ve çabuk)

-Virajda alçak çıkış

-Değişik uyarı ve zaman aralıklarıyla çıkış.

Sürat Koşu Tekniği Öğretim Basamaklaması:

a.Ön Alıştırmalar

1.Koşu oyunları

-Kovalamaca oyunu (ebe), çömelerek kovalamaca (oyun alanı sınırlanabilir), neşeli yakalama (Tek bacak sekerek ,taklit v.s.)

-Eşli yakalama ,

-Gölge yakalama

-Kırmızı –beyaz

2.Çeşitli duruşlarda uyarılarla çıkış (10- 20m.)

b.Temel Alıştırmalar

1.Koşu ABC – 1:

-Ayak ucunda yaylanmalı koşu

-Topuklama

-Topuklamadan diz çekemeye geçerek arttırmalı koşu

-Topuklamadan koşuya geçiş

-Arttırma koşusu

-Tempo koşusu

2.Koşu ABC -2:

-Ayak bileği çalışması

-Diz çekme ( skiping)

-Sekmeli koşular

-tek sıçramalı koşu

c. Pekiştirme Alıştırmaları

1.Arttırmalı koşular

2. Tempo koşuları (50- 150m.)

3.Tempo değişim koşusu (60- 200m.)

4.Hız olarak koşu (20- 50m.)

5.Virajda koşular (20- 60m.)

B) 4x75m. Bayrak Koşusu Basamaklaması:

Tekniğe Hazırlayıcı ve Teknik Geliştirici Alıştırmalar.

1. Sürat ve Çabukluk Geliştirici Alıştırmalar

-Yüksek çıkıştan yapılan kaçış kovalamaca oyunları .( kırmızı – beyaz, kaç vurulma, kim daha çabuk gibi).

-Düzde ve kaviste 15- 20m. İçinde ataklar.

-4-5m. Mesafe ile iki grup arasında komutla koşular. Eşli ve grup halinde koşular.

- İki işaret arasındaki stafet yarışı

- Topla startı geçme.

b.Bayrak alıp verme tekniği ile değiştirme şekillerini öğretici alıştırmalar

-Durarak bayrak değiştirme

-Hareket halinde bayrak değiştirme (Hafif tempo yürüyüşle , daire etrafında koşarken, ve komutla bayrak değiştirme).

-Değiştirme alanında çalışma

c. Uzun atlamanın Basamaklaması

-İp atlamalar (tek ayak, çift ayak)

-Değişik yüksekliklerdeki elastik ip üzerinden atlamalar

-Dairede dizilen ve bank duruşu alan aralıklı kişilerin üzerinden teker teker atlama.

-İki nokta arasını en az adımla kim alacak oyunu 8Tek, çift ayak)

-Engeller arasında adım alarak ve almadan geçişler.

-Sağlık topları, jimnastik sıraları veya alçak engeller arasında koşarak üzerinden geçişler

-Çömelik vaziyette sağa sola ileri ve geri sıçramalar

-voleybol basketbol ve futbol çalışmaları (Yalçıner, 1980)

2. Tekniğe Hazırlayıcı Alıştırmalar

-Sekerek koşular (Çift ve tek bacak)

-Kısa mesafeden çabuk hız alarak sıçramalı koşular (kanguru koşusu) yapma.

- 3-5 normal koşu adımı hız alarak yüksekçe bir yere basıp atlamalar (jimnastik kasası üst parçası , sıçrama rampası )

- 3-5 koşu adımı ile kasa üzerine basarak çeyrek , yarım ve tam dönüş yaparak atlamalar.

-2,3,4 parçalı jimnastik kasasına kısa mesafeden hız alarak çıkma ve yumuşak bir zemine atlamalar.

-Değişik yükseklikteki kasa parçaları üzerine sıçrama ve atlamalar,

- Bu tür atlama ve sıçramalar merdivenlerde de yapılabilir.

- Bölge sıçramaları : Birbirine paralel ve 1.80 ve 2.00m. uzaklıkta çizilen veya işaretlenen çizgiler arasında sıçramalar,

- Alçak engellerin üzerinden sıçramalı koşular.

-Geniş engellerin üzerinden yükselmeli atlamalar

a. Minderden mindere atlama

b.Jimnastik kasası üzerinden atlamalar

c. Daireden daireye atlamalar

d. Bölge atlamaları (Dar ve geniş çizgilerden atlama)

3. Teknik Geliştirici Alıştırmalar

- Havuz kenarından tek adım atlayıp , çift ayak konma.

- Durarak 2,3 v2 5 adım atlayıp havuza düşme .

- 5 koşu adımı hız alarak atlama havuzuna ve jimnastik minderine atlamalar (sıçramalar kasa veya sıçrama rampasından yapılmalıdır)

- Birinci alıştırma ile havuza konma

-Normal koşudan sonra havuza yada mindere çift bacak düşme.

Çocuklara adımlama tekniği öğretilmez. Bu yüzden doğal olarak asılma tekniği ile atlatılmalıdırlar.

D.YÜKSEK ATLAMA ÖĞRETİM BASAMAKLARI

Burada Fosbury-Flop tekniğine ilişkin basamakları yapacağız.

1.Hız Alma Koşusu ile Sıçrama Tekniğini Kazandırıcı ve Geliştirici Alıştırmalar

-Slalom türü koşular işaret arasından

-Sekiz çizerek koşular

-Önce durarak, sonra yürüyerek ve daha sonra hafif tempolu koşu içinde küçük ir sıçrama ile kalçayı öne sürme ( Gövde dik ve savurma bacağı yukarıda olmalıdır)

-Sekerek koşu içinde savurma bacağını yukarı kaldırma ve kalçayı öne iter.

- Daire üzerinde koşarken sıçrama bacağı tarafına yarım dönme

- Kısa mesafeden hız alıp basketbol potasına çengel atışı çalışması.

- Kavisten 3, 5 ,7 koşu adımının hız alarak sıçrama savurma bacağını aktif olarak yukarı kaldırma ile, kalça öne itilir ve çift ayak üzerine konma yapılır (90 derece dönerek )

2. Uçma Devresi ile Konmayı Öğretici ve Geliştirici Alıştırmalar

-Sırt üstü duruşta köprüye geçme çalışması,

- Çift ayak sıçrayarak elleri ayak topuklarına değdirme

-60-80cm. yüksekliğindeki mindere dik açıdan hız alıp çift ayak sıçramadan sonra elleri mindere dayayarak ve dayamadan (kolları yana açarak) takla türü atlamalar. Taklalar öne sırt, daha sonra sağ ve sol omuzlar üzerine düşerek yapılmalıdır.

-Mindere sırtı vererek durarak flop atlama.

-1,2,3 yürüme, daha sonra koşu adımı ile hız alıp, çift ayak sıçrayarak yarım dönme ile mindere flop atlama.

- İşaretlenmiş kavisten 3-5 koşu adımı hız alarak, öne sıçrama tahtasından, daha sonra sıçrama ile yüksek minder üzerinde oturma.

3.Teknik Geliştirici Alıştırmalar

- Atlayış yapmadan işaretlenen kavisten 5-7 koşu adımı ile sadece sıçrama ayağını yerleştirip, sıçrama ve savurma bacağını etkili savurarak yumuşak düşme.

- Kavisten hız alarak mindere makas atlama,

-Üç adım hız alarak lastik ip üzerinde flop atlama,

- İki yürüme veya koşu adımından sonra, üç adım ritim ile eşli kalça hareketi çalışması ve çıta üzerinden flop atlama

- Koşu temposu ile koşu kavisine değiştirerek atlayışlar,

- 7 ve 9 koşu adımı tekniği atlayışları.

E. FIRLATMA TOPU ATMA ÖĞRETİM BASAMAKLARI

1.Çift kolla yapılan atışlar ( sağlık topu ile )

- Yüksek engeller üzerinden atışlar ( 2-2,5m. Yüksekliğindeki bir engel üzerinden 1,2 veya 3 adım alarak atış yapılır)

- Aynı alıştırma biraz daha hızlı ve çapraz adım olarak yapılır.

- Duvara atışlar ( adım duruşundan veya çapraz adım alarak )

2.Değişik Duruş Şekillerinde Atışlar

-Uzun oturuş veya diz üstü duruştan hedefe atışlar ( çabuk veya benzeri araçlarla asılı çembere arış yapılır).

- Ses çıkaran veya hareket eden hedeflere atışlar,

- Düz oturuştan yüksek engeller üzerinden atma.

3.Adım Duruşundan Veya Çapraz Adım Alarak Fırlatmalı Atışlar

- Karşılıklı fırlatma toplarını veya sağlık toplarını atıp tutmalar

- Atış topları ile top sürme, ( hedef topu oyunu ).

- Duran veya hareketli hedeflere atışlar.

4.Teknik Geliştirici Alıştırmalar

- Atış kolu gerdin, bir adım atarak atışlar,

- Atış kolu gergin “çapraz adım” alarak atışlar.

- Atış kolu gergin, 3 adım hız alarak atışlar, ( sol- çapraz-sol atış).

- Atış kolu geride gergin , 2 yürüme 3 adım ritmiği ile atışlar.

- Baş üzerindeki topun geriye götürerek ve 3 adım ritmiği ile atışlar .

- Yukarıdaki alıştırma , önce 2 yürüme daha sonra koşu adımından 3 adım ritmine girerek tekrarlanır. Daha sonraları , koşu adım sayısı ile koşu temposunu arttırarak atlamaya devam edilir (İşler, 1997).

Oyunsal Alıştırmalar

- Fırlatma topu ile atıp- tutma yarışması ,

- Kale oyunu ,

- Kaç vurma

- Top sürme ( kale topu ),

- En çok ki isabet ettirecek ( İşler, 1997)

F. GÜLLE ATMA ÖĞRETİM BASAMAKLAMASI

Oyunsal Alıştırmalar

- Gelişmiş yüksekçe ip üzerinden sağlık topu atma tutma ( top sol elin yardımı ile sağ el arkada atılabilir ve dizler kırık bacaklar arasından atılabilir),

- Spor sahası veya kapalı spor salonu bir kenarından, en az atışla hangi grup uzun kenarına ulaşacak ( sağlık topu ile ),

- Grupça sağlık topunu veya gülleyi yukarıya atma oyunu,

- Grupça sağlık topunu atıp tutma oyunu

Tekniğe Yönelik Alıştırmaları

- Durarak, atıl yönüne yan durup gülle atma ,

- Atış yönüne yan durup sağ bacak ile adım alarak durarak atma,

- Aynı alıştırma ile, ya sağ bacağı sol bacak üzerinden çapraz alarak veya savurma bacağını hafif kaydırarak atışlar,

- Yüksek atlama sehpaları arasında iplerle teşkil edilen pencere arasından durarak atışalar,

- Atış çemberleri içinde veya işaretlenen bölgeler arasında, araçsız grupça geriye kayma alıştırmaları,

- Kayma hareketine paralel 1m. Genişliğindeki çizgiler arasına gülleyi düşürme çalışması.

Amaca Yönelik Alıştırmalar

- Sırt atış yönüne gösterecek şekilde, atış durumuna gelerek atma.

- Aynı alıştırmada sağ bacak dizden hafif bükülerek gövde döndürülür ve aynı anda sol bacak atış yönüne doğru uzatılarak gülle atılır,

- Geriye 3 adım alarak atma ,

- Sol bacak yarından geriye bükülürken, sağ bacak üzerinde hafif bir sıçrama ile 1. ve 2. alıştırmalarda olduğu gibi atış durumuna gelinir.

- Öne 3 adım alarak atma,

- Küçük ağırlıktaki gülleler ile geriye kayma ve atmalar (2-2,5 ayak boyu aralıkta birbirine paralele çizgiler çizilir. Gövdelerin durumu değiştirilmeden 2. işarete kadar kayılır ve gülle atılır).

Kayma ve İtme Hareketlerini Geliştirici Alıştırmalar

-İtme yönünü gösteren işaretlere durarak atmalar ( istenilen atış açısı kazandırılması için 40-42 derece).

- Savurma bacağına enerjik olarak geriye savurarak kaymalar,

-Aletsiz olarak geriye kayma çalışmaları

Oyunsal Alıştırmalar

- Ferdi veya grupça işretli yerlere atış çalışması ,

- 3 atışlı yarışma: gülle göğüste 2 elle atış ve durarak ve geriye kayarak gülle atma

- 3 atışlı yarışma : 3 defa atış yapılır ve toplam mesafe yazılır. (İşler 1997).

G. DİSK ATMA ÖĞRETİM BASAMAKLARI

Tekniğe Hazırlayıcı ve Geliştirici Alıştırmalar

a- Araçsız Ritim Kazandırıcı Alıştırmalar

- Ayaklar omuz genişliğinde açık küçük sıçramalarla sola veya sağa 3-5 defa dönüşler,

- Düz bir çizgi üzerinde 2 kere dönüş yapıp 2. sinde atış yönüne doğru kol hareketi ile bakış,

- Ritimli sıçramalı dönüşler. Kol pozisyonu disk atmadaki gibi olmalı

- Sağlık topunu tek elle attıktan sonra, 1 adım olarak dönüş.

b- Diske Yatkınlı Çalışmaları

- Diski avuç içine yerleştirerek öne- geriye sallama ve sekiz çizmeler ,

- Öne adım duruşundan diski öne- geriye savurmadan öne yuvarlama,

- Adım duruşundan diski durarak yukarı atma

c- Atış Pozisyonundan “Durarak atışı” Öğretici ve Geliştirici Alıştırmalar

- Yardımcı araçlarla durarak atışalar ( saplı top, klasik halka, çabuk ve atış çemberleri ),

- Disk veya yardımcı araçlarla “ sallama “ ve atış pozisyonuna” gelme,

- Değişik şekillerde diski sallama ve basit atışlar,

- Normal duruştan atışlar

- Bir defa dönerek (öne adım alarak ) atışın değişik araçlarla ve araçsız olarak yapılması (İşler 1997).

KAYNAKLAR

1.Demir, M. (1991). Atletizm Koşular, Ankara;GSEM Yay. 54-59

4. İşler, M. (1977).10-14 Yaş Grupları İçin Atletizm. Ankara; Bilim Matbaası,169-178. 153-156.
5. İŞLER, M. (1997). Atletizm. ANKARA;TUBİTAY YAY.241- 245, 287- 297, 338- 343.
6. Keten,A. (1992). Atletizm’de Yönetim ve Organizasyon. İstanbul; 48.
7. Yalçıner, M. (1980). Atletizm “Atlamalar”.Ankara; Eser Matbaası. 19-23.

Yayına Hazırlayan : Sercan AÇIKEL